AZERTAC Yönetim Kurulu Başkanı’nın “Haber Oluşturma: Standartlar ve Yeni Yaklaşımlar” kitabı Ankara’da yayınlandı

AZERTAC Yönetim Kurulu Başkanı ve Asya-Pasifik Haber Ajansları Örgütü (OANA) Başkan Yardımcısı Aslan Aslanov’un “Haber Oluşturma: Standartlar ve Yeni Yaklaşımlar” kitabı Avrasya Yazarlar Birliği (AYB) tarafından Ankara’da Türkçe olarak yayınlandı.
Bilimsel editörü Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İletişim Fakültesi dekanı, Prof. Dr. Zakir Avşar olan kitab üzerine kendisi kısa bir değerlendirme yapmıştır. Kitapın Genel Yayın Yönetmeni AYB Genel Başkanı Yakup Ömeroğlu’dur.
Profesör Zakir Avşar’a göre, Azerbaycan’ın bilge ve deneyimli gazetecisi Aslan Aslanov’un bu kitabı gerek sahadan verdiği bilgilerle gerek akademik referanslarıyla alana katkı sağlayacak bilimsel bir kitaptır. Deneyim, birikim ve bilimsel bilginin birlikte harman edildiği bu kıymetli eser, Dünyada ve Azerbaycan’da haber ajanslarının ne kadar önemli olduğunu ve ne kadar büyük işler başardığını, insanların bilgiye ve habere ulaşmada gördüğü rolü, önemi gözler önüne sermektedir.
Değerli Gazeteci ve Yazar Aslan Aslanov, Azerbaycan Devlet Haber Ajansı ile diğer haber ajansları hakkında güncel bilgiler verirken enformasyon çağının özelliklerini örnekler üzerinden anlatmaktadır. Azeybaycan’ın ilk resmi haber ajansı AZERTAC ve diğer ajanslar haberlerin küreselleştiği bir dünyada öne çıkmaktadır.
Bilgi ve haber tekellerinin kendi çıkarlarını öne alan, objektiflikten ve nesnellikten uzak bakış açılarının karşısına ülkelerin ancak kendi bilgi ağları ile çıkabildiğini ve doğru enformasyonu sağlayabildiğini kayd eden Zakir Avşar şunu belirtiyor: “AZERTAC’da yıllardan beri bunu yapmaktadır. Özellikle 44 günlük İkinci Şanlı Karabağ Şavaşı ve Zaferi’nde AZERTAC tüm dünyayı doğru bilgilerle aydınlatan örnek bir habercilik yapmıştır. Ermenistan’ın yalan ve çarpıtmaya dayalı enformasyon çabalarına karşı muazzam bir doğru bilgi hamlesi ile mücadele vermiş, tüm önyargıları yıkmış, sadece Azerbaycan ve Türkiye kamuoyu için değil, tüm dünya kamuoyu için de doğru ve güvenilir bilginin en önemli adreslerinden biri haline gelmiştir”.
Kitapta bunun yanı sıra güncel durumlara yer veren yazar küresel dünyada enformasyon akışına dikkat çekerek haberlerin kullanımı ve yayılma sorunlarını ele almaktadır. Yazar Aslanov, bu kitapta haberin hızını ve dikkat edilmesi gereken yönlerini detaylı anlatmış, genç gazetecilere deneyimlerini aktarmıştır.
Haber ajanslarının rolüne değinen yazar, bir gazetecinin nasıl olması gerektiği ve sektörde neler yapabileceğini aktarırken meslektaşlarına yol göstermiştir.
Dijitalleşen dünyada yeni medyanın ve çevrimiçi haberlerin önemine dikkat çeken Aslanov, yaşadığımız haber çağını da son derece iyi bir gözlemle aktarmıştır. Başarının formülünü yaratıcı personel, kuramsal bilgi, uygulama deneyimi ve yeni teknolojiler olarak açıklayan yazar deneyimlerini kendisinden sonra gelen gazetecilere paylaşmaktadır ki, hayranlık veren bir mesleki birikim ve deneyime sahip olan Aslanov’un eserini bu yönü bir kez daha kıymetli hale getirmektedir.
Aynı zamanda sektöre ve geleceğe dair katkılar sunan Aslanov genç gazetecilerin bir süre stajlardan, mesleki deneyim testinden geçmesi ve deneyimli gazetecilerle çalışması gerektiğini ön görmektedir. Bunun yanı sıra haberdeki etik kodlara değinirken tarafsızlık, güvenilirlik ilkelerini açıklamaktadır.
“Haber ajanslarının uluslararası ve bölgesel kuruluşları” isimli bölümde OANA, Dünya Haber Ajansları Kongresi, Avrupa Haber Ajansları Birliği (EANA) gibi birçok uluslararası ajans ve kuruluş hakkında bilgi verirken onların kurulma amaçlarını ve önemini aktarmaktadır. Aslanov, haber ajanslarının tarihini incelerken hem tarihsel hem de güncel örnekler sunarak haberin oluşum ve yayılım aşamalarına dikkat çekmiştir. Bu bağlamda deneyimlerden ve akademik referanslardan oluşan kitap, yeni nesil gazetecilere ve akademik literatüre katkı sağlayacaktır.
“Azerbaycan’ın Haber Ajansları” isimli Birinci Bölümde Azerbaycan’ın devlet bağımsızlığını yeniden kazanmasından sonra, devletin bilgi politikasının ana yönleri, ifade ve basın özgürlüğünün sağlanması, ulusal medya sisteminin oluşumu ayrıntılı olarak incelenmektedir. Yazar, bu politikanın temel ilkelerinin oluşturulması ve geliştirilmesinin ulusal lider Haydar Aliyev’in adıyla bağlantılı olduğunu belirtiyor. Ulu Önder Haydar Aliyev her zaman AZERTAC’a ilgi ve özen gösterdi: “1993 yılında Haydar Aliyev’in siyasi iktidara dönmesinin ardından AZERTAC’in faaliyetlerinde yeni bir dönem başladı, onun teknik tabanının geliştirilmesi için seri çalışmalar yapıldı. Zamanla dünya haber alanına giren ajansın yurt dışında birbiri ardına muhabir büroları açıldı”.
Bu geleneğin günümüzde Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev tarafından sürdürülmesi sonucunda, ajans modern teknolojiler ile donatılmış ve uluslararası bilgi alanındaki konumunu güçlendirmiştir. Azerbaycan ile ilgili gerçekleri dünyanın daha geniş coğrafyasına yaymakla görevli bulunan AZERTAC, şu anda birçok ülkenin ulusal haber ajansları ve saygın yabancı medya kuruluşları ile etkin bir şekilde işbirliği yapmakta ve bilgi alışverişinde bulunmaktadır.
Azerbaycan First Lady’si, Haydar Aliyev Vakfı Başkanı Mihriban Aliyeva’nın desteğiyle Dünya Haber Ajansları (NAWC) 5. Kongresi ve Asya-Pasifik Haber Ajansları Birliği (OANA) 16. Genel Kurul Toplantısının Bakü’de düzenlendiği, 2016-2019 yıllarında her iki önemli uluslararası kuruluşlara AZERTAC’ın başkanlık yaptığı kaydedildi.
“Küresel dünyada enformasyon akışı, modern haberlerin istihdamı ve yayılma sorunları”, “haberde gelenek ve modernite” adlı bölümlerde geleneksel medya ve sosyal ağlar arasındaki farklılıklar ve benzerlikler, modern bilgi ve iletişim teknolojilerin rolü araştırılmaktadır.
Kitap ayrıca, uluslararası medya kuruluşlarına ilişkin de ayrıntılı bilgi sağlamaktadır. Ajansın bu örgütlere üyelikten başlayarak kendinin yönetim organlarında temsil edilmesine kadar olan yolu yansıtılmaktadır.
Yayın, okurları tüm Türk Dünyasını içeren bir AYB kuruluşu Bengü Yayınları tarafından sunulmaktadır. Kitapın Genel Yayın Yönetmeni Yakup Ömeroğlu bu eseri haberin tarihi ve güncel bilgi durumunu inceleyen bir veritaban çalışması olarak değerlendirib. Ona göre kitap araştırmacı insanlar, özellikle gazeteciler, basın çalışanları ve bu alandaki profesyoneller için zengin bir bilgi kaynağıdır.
Kitaptakı çalışmalar, enformasyonun çağdaş toplum üzerindeki etkisini, insanların kültürel ve entelektüel düzeylerinin gelişimine sağladığı yararları, modern çağdaki, yeni fikirleri ve bilimsel ilerlemede rolünü, ayrıca siyasi düzenlerde mevcut çelişkileri ve sorunları incelemeye yardımcı olur.
Enformasyonun toplumlar üzerindeki etkisinin araştırılması doğrudan medyaya bağlı olduğundan, birçok çalışmanın kapsamı haber ajanslarının tarihinin incelenmesinde de yansımaktadır. Haber ajanslarının tarihini incelemek, daha fazla medyanın kamusal hayata, politik, ekonomik ve kültürel süreçlere aktif katılımı ve etkisi ile ilgilidir. Haber ajanslarının tarihi ayrıca toplumun birçok alanının gelişimi, modern insanın düşüncesi ve yaşam standardı ile ilgili olduğundan, onun incelenmesi toplumdaki evrim sürecinin derinleştirilmesinde önemli bir rol oynamaktadır.
Bu olgular göz önünde bulundurularak, ders kitabı aşağıdaki sınıflandırmaya göre hazırlanmıştır:
• Azerbaycan’ın haber ajansları;
• Küreselleşmiş bir dünyada enformasyon akışı, haberi hazırlama ve yayma sorunları;
• Bilgi kaynakları, haber alma yolları;
• Geleneksel medyadan sosyal medyaya dönüşümün gerekliliği;
• Uluslararası haber ajansları örgütleri.
“Haber Oluşturma: Standartlar ve Yeni Yaklaşımlar” yayını resmi kaynaklar, arşiv bilgileri, Azerbaycan’da ve yurtdışında yayınlanan bilimsel ve teorik çalışmalar, monograflar, süreli yayınlar, internet kaynaklarına dayanarak hazırlanmıştır.
Üniversitelerin gazetecilik bölümlerinin öğrencileri, doktora öğrencileri için tasarlanmış ders kitabını gazeteciler ve siyaset bilimcileri de kullanabilirler.